چی به چیه از همه چیه

روزی به غرورِجوانی ،سخت رانده بودم و شبانگاه بپای گریوه ای سست مانده.

پیرمردی ضعیف از پس کاروان همی آمد و گفت:چه نشینی که نه جای خفتنست؟

گفتم:چون روم که نه پای رفتنست؟

گفت:این نشنیدی که صاحبدلان گفته اند: رفتن و نشستن به که دویدن و گسستن؟

حکایت چهارم از گلستان سعدی

نقل به مضمونِ  قسمتی از یکی از دعاهای صحیفه سجادیه :

خداوندا من کارم را هر روز با امید و توکل به تو آغاز می کنم

پایان کارم را به هرگونه که تو برایم بهتر می دانی بگردان

اگر کسی در تقدیمِ ابوابِ مکارم و انواعِ فضایل، مبادرت نماید و بر امثال و اقران،

 اندران پیش دستی و مسابقت جوید ،چون درشت خویی و تهتّک بدان پیوندد،

همه هنرها را بپوشاند و هر آینه در طبع از او نفرتی پدید آید.

کلیله و دمنه

سمتِ حلم جز به ثبات عزم و سکون طبع حاصل نتوان بود.

کلیله و دمنه

لا حلیم إِلاّ ذو أَناةٍ

چه شتاب کاری پسندیده نیست و با سیرت ارباب خرد و مصاحفت  مناسبتی ندارد.

(از کلیله و دمنه)

اغلب دوستی و دشمنایگی قایم و ثابت نباشد،و هر آینه بعضی بحوادث روزگار استحالت پذیرد .

مثال آن چون ابر بهاریست که گاه می بارد و گاه آفتاب می تابد.

خردمند روشن رای نه تالف دشمن فرو گذارد و طمع از دوستی او منقطع گردد

و نه بر هر دوستی اعتماد کلی جایز شمرد و بوفای او ثقت افزاید.

کلیله و دمنه

هیچ پناهی به از سایه عقل و هیچ کس دستگیر تر از سالار خرد نیست.

قوی رای به هیچ حال دهشت را به خود راه ندهد و خوف و حیرت در حواشی دل مجال نگذارد.

کلیله و دمنه

هیچ کس از یافتن حسنات و ادراک سعادات از دو تن محروم تر نباشد:

اول انکه بر کسی اعتماد نکند و بگفتار خردمندان ثقت او مستحکم نشود،

دیگر آنکه دیگران از قبول روایت و تصدیق شهادت او امتناع نمایند

کلیله و دمنه

عاقل در مهمات توقف و در کارها تردد جایز نشمرد.

کلیله و دمنه

دوستان دو نوعند: اول انکه به صدقِ رغبت و طوعِ دل بموالات گرایند؛

و دوم انکه از روی اضطرار صحبتی کنند.

کلیله و دمنه

                  
هر که دوستی را بجهد بسیار، در دایره محبت کشد و بی موجبی بیرون گذارد؛

از ثمرات موالات محروم ماند و دیگر دوستان از وی نومید شوند.

کلیله و دمنه

میل جهانیان بدوستان برای منافع است،

و پر هیز از دشمنان برای مضّار.

عاقل در کارها بر مزاج روزگار می رود و پوستین سوی باران می گرداند،

و هر حادثه را فراخورحال و موافق وقت ، تدبیری می اندیشد؛

و با دشمنان و دوستان در انقباض و انبساط و رضا و سخط و تجلَّد و تواضع،

چنانکه ملایم مصلحت تواند بود زندگانی می کند،

و در همه معانی جانب رفق و مدارا برعایت می رساند.

کلیله و دمنه

مال از بهر آسایش عمر است ، نه عمر از بهر گرد کردن مال.

عالِمِ ناپرهیزگار،کور مشعله دار است.

سعدی

هر ان سرّی که داری با دوست در میان منه ؛چه دانی که وقتی دشمن گردد.

هر گزندی که توانی بدشمن مرسان که باشد که وقتی دوست شود.

سعدی

خبری که دانی که دلی بیازارد،

تو خاموش

تا دیگری بیاراید.

سعدی

هر که در حال توانایی نکویی نکند،

در وقت ناتوانی سختی بیند.

سعدی

هر که با بدان نشیند ،نیکی نبیند

سعدی

آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است

                                             با دوستان مروّت با دشمنان مدارا

حافظ

هر که در زندگانی نانش نخورند ،

چون بمیرد،  نامش نبرند.

سعدی

سخن میان دو دشمن چنان گوی که گر دوست گردند،شرمزده نشوی.

سعدی

خشم بیش از حد گرفتن وحشت آرد،

و لطف بی وقت هیبت ببرد؛

نه چندان درشتی کن که از تو سیر شوند و نه چندان نرمی ،که بر تو دلیر شوند.

سعدی

بدخوی در دستِ دشمنی گرفتار است که هر کجا رود از چنگ عقوبت او خلاص نیابد.

سعدی

مردمانرا عیب نهانی پیدا مکن که مر ایشان رسوا کنی و خود را بی اعتماد.

سعدی

اهل دنیا جویان سه رتبتند و بدان نرسند مگر به چهار خصلت؛

اما آن سه که طالب آنند، فراخی معیشت است، و رفعت منزلت، و رسیدن به ثواب آخرت

و آن چها رکه بوسیلت آن بدین اغراض توان رسید؛

الفَغدَنِ مال است از وجه پسندیده ،و حسن قیام در نگاه داشت، و انفاق در آنچه بصلاح

معیشت و رضای اهل و توشه آخرت پیوندد، و صیانت نفس ازحوادثِ آفات آن قدر که در

امکان آید.

صیانت=حفظ و نگه داری کردن، الفغدن=جمع کردن، اندوختن، اغراض=خواسته ها و هدفها، حسن= خوبی، قیام=بر پا خواستن، ایستادن، ایستادگی، معیشت =امرار معاش، زندگی، انفاق=بخشیدن، آفات=آسیبها، حوادث=پیشامدها، منزلت=جاه و مقام و مرتبه، رفعت=بلند مرتبه شدن، برتری و بزرگواری، در امکان آید =آن قدر که میسر باشد و آسان باشد،                             

دانه مادام که در پرده خاک نهان است هیچ کس در پروردن او سعی ننماید

چون نقابِ خاک از چهره خویش بگشاد و روی زمین را زیور زمردین بست

 ملوم گردد که چیست ، لاشک آنرا بپرورند و از ثمرت آن منفعت گیرند.